Po ponad roku funkcjonowania programu „Czyste Powietrze” są już dostępne szczegółowe dane statystyczne (z 22 listopada 2019 r.) dotyczące złożonych wniosków o dofinansowanie do technologii grzewczych w nowych budynkach. Dane te dowodzą ogromnego zainteresowania inwestorów urządzeniami korzystającymi z odnawialnych źródeł energii. Niestety, informacje pochodzące z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej wskazują na to, że wraz z końcem 2019 r. skończy się finansowanie programu „Czyste Powietrze” dla nowych budynków – będzie ono nadal realizowane tylko dla istniejących domów.

Fot. Shutterstock.com
Planowane zmiany

Wyłączenie nowych budynków z programu „Czyste Powietrze”, wobec faktu powszechnego „omijania” obowiązujących warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki, doprowadzi do tego, że powstanie wyraźna luka w krajowej polityce wsparcia urządzeń grzewczych korzystających z energii ze źródeł odnawialnych, takich jak pompy ciepła czy niskoemisyjne kotły grzewcze na biomasę (szczególnie pellet drzewny). Tymczasem, według zapowiedzi nowej Komisji Europejskiej i Parlamentu Europejskiego, w kolejnej unijnej perspektywie budżetowej (na lata 2012-2027) całkowicie zakończy się wsparcie dla urządzeń grzewczych korzystających z paliw kopalnych, takich jak węgiel, ale również gaz ziemny. Z pojawiających się już zapowiedzi programu o nazwie „New Green Deal”, przygotowanego przez nową Komisje Europejską, można wnioskować, że nastąpi wzmocnienie wsparcia dla wznoszenia budynków blisko zeroenergetycznych oraz termomodernizacji budynków jednorodzinnych i wielorodzinnych z dużym udziałem OZE czy też z zastosowaniem niskoemisyjnych i wysokosprawnych sieci ciepłowniczych.

Prawie 50% OZE, ale 6% kotłów węglowych

Zestawienia przedstawione na rysunkach 1, 2, 3 zostały przygotowane na podstawie odpowiedzi uzyskanych na zapytanie w trybie dostępu do informacji publicznej, udzielonych przez Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki.

To, co może szczególnie cieszyć po zapoznaniu się z danymi to fakt, że około 50% urządzeń grzewczych wskazanych we wnioskach złożonych w ramach programu „Czyste Powietrze”, a odnoszących się do nowych budynków, stanowią urządzenia korzystające z odnawialnych źródeł energii, czyli różnego typu pompy ciepła (łącznie 32%) oraz kotły na biomasę (17%). Około 42% złożonych wniosków o dofinansowanie to wnioski o dofinansowanie kondensacyjnych kotłów gazowych. Kompletnie niezrozumiałe w kontekście obowiązujących, aktualnych warunków technicznych jest natomiast to, że aż 6% wniosków dotyczy kotłów węglowych. Zastosowanie kotła węglowego w nowym budynku jednorodzinnym z reguły powoduje bowiem przekroczenie granicznej wartości współczynnika nakładu energii pierwotnej nieodnawialnej EPmax, który wynosi obecnie 95 kWh/(m2*rok).

Rysunek. 1. Wybór technologii grzewczych do nowych budynków – rozkład (procentowy) wniosków o dofinansowanie do źródeł ciepła w nowych budynkach w programie „Czyste Powietrze” (informacja z 22 listopada 2019 r.)
Wpływ dofinansowania na rynek urządzeń grzewczych

Dane dotyczące liczby złożonych wniosków o dofinansowanie poszczególnych technologii (Rysunek 2.) świadczą o istotnie dużym wpływie programu „Czyste Powietrze” na wzrost sprzedaży wybranych grup urządzeń grzewczych w 2019 r. szczególnie pomp ciepła. W przypadku pomp ciepła typu powietrze/woda podana liczba wniosków stanowi ponad 25% przewidywanej liczby sprzedawanych urządzeń w 2019 r. w Polsce, a w przypadku gruntowych pomp ciepła (typu solanka/woda) – prawie 40%. Jeżeli chodzi o kotły na biomasę, liczba wniosków odnoszących się do tej technologii stanowi około 5% szacowanej łącznej liczby sprzedanych kotłów na biomasę w 2019 r.. W przypadku kondensacyjnych kotłów gazowych jest to około 3% prognozowanej sprzedaży tych urządzeń w 2019 roku. Według wstępnie zebranych danych rynkowych za trzy kwartały 2019 rok PORT PC szacuje, że udział pomp ciepła w nowych budynkach jednorodzinnych wzrośnie z 15% w 2018 r. do około 23% w 2019 r.

Rysunek 2. Liczba wniosków o dofinansowanie poszczególnych technologii grzewczych w nowych budynkach w programie „Czyste Powietrze” (informacja z 22 listopada 2019 r.)
Jak rozkłada się popyt na urządzenia OZE?

Szczególnie interesująco wygląda rozkład udziału wniosków o dofinansowanie źródeł ciepła w nowych budynkach, gdy przyjrzeć się im przy uwzględnieniu lokalizacji, czyli z podziałem na poszczególne Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (Rysunek 3.). W zdecydowanej większości województw w Polsce udział urządzeń korzystających z odnawialnych źródeł energii przekracza 50%. Wyjątkiem jest tu sześć województw: małopolskie, wielkopolskie, mazowieckie, śląskie i lubelskie, gdzie dominują urządzenia grzewcze działające w oparciu o paliwa kopalne (gaz, węgiel).
Dane z województwa opolskiego i dolnośląskiego wskazują, że udział pomp ciepła osiąga tam około 50% w nowych budynkach. W przypadku województw: zachodniopomorskiego, lubuskiego, warmińsko-mazurskiego, śląskiego oraz łódzkiego udział ten sięga około 40%. Widać też wyraźnie, że tam, gdzie udział kotłów gazowych kondensacyjnych jest przeważający, udział pomp ciepła wyraźnie spada poniżej średniej ogólnopolskiej wynoszącej 32% (województwa: podkarpackie, mazowieckie, małopolskie, śląskie, lubelskie) W przypadku kilku województw, takich jak: świętokrzyskie, pomorskie, warmińsko-mazurskie widać dominację kotłów na biomasę (ok. 30% wniosków w tych województwach).

Dane przedstawione na rysunku 3. mogą świadczyć o konieczności przeprowadzania rzetelnej kampanii na temat technologii grzewczych używanych zarówno w nowych, jak i istniejących w budynkach jednorodzinnych.

Rysunek 3. Rozkład (procentowy) wniosków o dofinansowanie poszczególnych technologii w nowych budynkach w programie „Czyste Powietrze” z uwzględnieniem podziału na miasta wojewódzkie (WFOŚiGW) w Polsce (informacja z 22 listopada 2019 r.)

Dane zaprezentowane w artykule zostały udostępnione w odpowiedzi NFOŚiGW na zapytanie w trybie dostępu do informacji publicznej oraz przygotowane dzięki uprzejmości p. Tomasza Nowaka z kancelarii prawnej QLEGAL.

Po ponad roku funkcjonowania programu „Czyste Powietrze” prezentujemy dane statystyczne (z 22 listopada 2019 r.)…

Opublikowany przez Polska Organizacja Rozwoju Technologii Pomp Ciepła PORT PC Środa, 11 grudnia 2019

[Źródło: PORT PC]