W dniu 17.07.2019 r. w Centrum Nauki i Sztuki Stara Kopalnia w Wałbrzychu odbyło się końcowe seminarium konsultacyjno-szkoleniowe projektu GeoPLASMA-CE (Shallow Geothermal Energy Planning, Assessment and Mapping Strategies in Central Europe) dla interesariuszy projektu z wałbrzyskiego obszaru pilotażowego. W spotkaniu zorganizowanym przez PIG-PIB uczestniczyło 45 osób, reprezentujących m.in. urzędy gminne, powiatowe i wojewódzkie, podmioty gospodarcze, proekologiczne organizacje pozarządowe oraz lokalne media i osoby prywatne. Władze Wałbrzycha – partnera stowarzyszonego projektu GeoPLASMA-CE – reprezentowała dr Sylwia Bielawska – wiceprezydent m. Wałbrzycha.

Cel ceminarium

Celem seminarium było przedstawienie głównych rezultatów projektu GeoPLASMA-CE, polegających na wsparciu rozwoju płytkiej i niskotemperaturowej energii geotermalnej, wykorzystywanej do ogrzewania lub chłodzenia budynków za pomocą instalacji gruntowych pomp ciepła z otworowym wymiennikiem ciepła. Działania projektu były realizowane we współpracy z czeską służbą geologiczną na transgranicznym, polsko-czeskim obszarze Wałbrzych–Broumov. Po stronie polskiej badaniami objęto powiat wałbrzyski i miasto Wałbrzych oraz części gmin ościennych. Zaprezentowano mapy warunków i konfliktów geośrodowiskowych oraz mapy potencjału płytkiej geotermii, wykonane wspólnie przez obu partnerów projektu, a także opracowaną na ich podstawie przez PIG-PIB strategię wykorzystania płytkiej energii geotermalnej w regionie wałbrzyskim.

Zastosowanie energooszczędnych systemów grzewczych

Szersze niż do tej pory zastosowanie w budownictwie systemów grzewczych, które czerpią „darmową” energię ciepła Ziemi, może znacząco wpłynąć na transformację energetyczną regionu wałbrzyskiego oraz wspomóc spełnienie krajowych celów polityki energetyczno-klimatycznej poprzez ograniczenie zużycia paliw kopalnych, zwiększenie produkcji ciepła ze źródeł odnawialnych oraz redukcję zanieczyszczenia powietrza. W tym kontekście prace projektu GeoPLASMA-CE przedstawiono na tle antysmogowych działań władz samorządowych związanych z wymianą starych pieców węglowych na inne systemy ogrzewania, możliwości rozwoju odnawialnych źródeł energii w województwie dolnośląskim, perspektyw dla rynku gruntowych pomp ciepła w Polsce w odniesieniu do uwarunkowań technologicznych i społeczno-ekonomicznych.

W trakcie seminarium wygłoszono następujące referaty (PDF):
Fot. Dr Wiesław Kozdrój – kierownik projektu GeoPLASMA-CE z ramienia PIG-PIB – przedstawia główne cele i rezultaty projektu
Fot. Paweł Lachman – Prezes PORT PC przedstawia stan obecny, perspektywy i ekonomiczne aspekty rozwoju rynku gruntowych pomp ciepła w Polsce
Mapy konfliktowości geośrodowiskowych

Wynikowe mapy konfliktowości geośrodowiskowych umożliwiają użytkownikowi wstępną ocenę lokalizacji nieruchomości pod względem możliwości montażu instalacji gruntowych pomp ciepła (wg kategorii: „dozwolny”, „możliwy pod pewnymi warunkami” i „zabroniony”) oraz bardziej szczegółową identyfikację czynników ryzyka (np. obszarów ochrony wód, dawnej eksploatacji górniczej itp.). Z kolei mapy potencjału, wykonane m.in. na podstawie danych modelu geologicznego 3D i profili litologicznych otworów wiertniczych, zawierają informację o średniej wartości przewodności cieplnej [W/m*K] podłoża skalnego w przedziałach głębokościowych od powierzchni terenu do 40, 70, 100 i 130 m p.p.t. Z map tych wynika ważna informacja, że na ponad połowie badanego obszaru wałbrzyskiego występują skały o wartościach przewodności skał większych niż 2, a więc dobrych i bardzo dobrych dla efektywnego działania  geotermalnych pomp ciepła.

Wymienione mapy tematyczne, wraz z towarzyszącą im strategią rozwoju geotermii niskotemperaturowej w regionie wałbrzyskim, stanowią praktyczne narzędzia pomocne w planowaniu lokalizacji i optymalizacji mocy gruntowych pomp ciepła typu zamkniętego (solanka/woda). Produkty te mogą być wykorzystane także do aktualizacji istniejących, gminnych  programów ograniczania niskiej emisji (tzw. PONE) bądź założeń do planów zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe. W końcowej części seminarium Grzegorz Ryżyński z PIG-PIB poprowadził szkolenie dla uczestników spotkania, polegające na interaktywnej prezentacji zasad działania portalu mapowego projektu GeoPLASMA-CE i zawartych w nim zasobów informacji oraz ich praktycznego zastosowania.

Systemy ogrzewania i chłodzenia wykorzystujące zasoby płytkiej geotermii

Systemy ogrzewania i chłodzenia wykorzystujące zasoby płytkiej geotermii mogą być z powodzeniem stosowane w nowych i remontowanych budynkach jednorodzinnych i wielorodzinnych, budynkach usługowych (sklepy wielkopowierzchniowe, biura) oraz w wielu przedsięwzięciach związanych z termomodernizacją i wymianą źródeł ogrzewania budynków publicznych (szkół, szpitali i urzędów), realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego. Przedstawiciele Polskiej Organizacji Rozwoju Technologii Pomp Ciepła (PORT PC) wskazali na duży potencjał polepszenia efektywności energetycznej budynków za sprawą synergii gruntowych pomp ciepła z instalacjami fotowoltaicznymi. Prąd elektryczny pozyskany z energii słońca i użyty do napędu sprężarek geotermalnych pomp ciepła pozwala osiągnąć samowystarczalność energetyczną i niemal zerową emisyjność sytemu grzewczego. Dużą szansą na większe wykorzystanie geotermalnych pomp ciepła jest nowo uruchomiony program „Czyste Powietrze”, a także przedsięwzięcia planowane w ramach inwestycji Klastra Energetycznego Wałbrzycha.

Mapy projektu GeoPLASMA-CE

Mapy projektu GeoPLASMA-CE są już publicznie udostępniane poprzez dedykowany portal internetowy: https://portal.geoplasma-ce.eu/webgis/walbrzych-broumov, niemniej ze względu na wciąż trwające prace i korekty techniczne ostateczną funkcjonalność portal osiągnie we wrześniu 2019 r. Również finalny tekst strategii rozwoju płytkiej geotermii na pilotażowym obszarze Wałbrzycha zostanie przekazany władzom lokalnym we wrześniu 2019 r.

Przykładowa mapa potencjału geotermii niskotemperaturowej całego transgranicznego obszaru pilotażowego Wałbrzych–Broumov, przedstawiająca średnią wartość przewodności cieplnej podłoża skalnego do głębokości 130 m p.p.t. (Źródło: PIG-PIB)
Strona internetowa projektu

Strona internetowa z informacjami o projekcie GoePLASMA-CE:
https://www.interreg-central.eu/Content.Node/GeoPLASMA-CE.html

Projekt GeoPLASMA-CE

W projekcie GeoPLASMA-CE bierze udział 11 partnerów z 6 krajów, a jego realizacja trwa od lipca 2016 r. do września 2019 r. Projekt ten jest współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach programu INTERREG Central Europe: oś priorytetowa 2. Cooperating on low-carbon strategies in CENTRAL EUROPE, cel szczegółowy 2.2 To improve territorial based low-carbon energy planning strategies and policies supporting climate change mitigation.

Tekst: Małgorzata Ziółkowska-Kozdrój, Wiesław Kozdrój, Grzegorz Ryżyński
Zdjęcia: Mateusz Żeruń

Kategoria: Uncategorized