Pompy ciepła na fali renowacji

PORT PC jako stowarzyszenie branżowe istnieje już ponad 10 lat. Jesteśmy jedyną organizacją związaną z OZE, która wydała kompleksowe wytyczne branżowe, wdrożyła zarówno standardy jakościowe w zakresie szkoleń instalatorów, jak i znaki jakości pomp ciepła.
Cieszymy się też, że rok 2021 zapowiada się jako: rok pomp ciepła w Polsce. W poprzednim roku nastąpiły duże wzrosty sprzedaży liczby pomp ciepła na rynku. Wg analiz PORT PC rynek pomp ciepła typu powietrze/woda i wzrósł o 108%. Dostępne badania pokazują również, że i w 2021 możemy spodziewać się blisko trzycyfrowego wzrostu sprzedaży tej grupy pomp ciepła w Polsce. Komisja Europejska w unijnej strategii integracji sektorów energetycznych w „Europejskim Zielonym Ładzie” odeszła od zasady neutralności technologicznej. Wskazuje na kluczowe znaczenie pomp ciepła w transformacji energetycznej budynków w Europie. W ciągu obecnego roku możemy spodziewać się powstania ponad 100 różnych aktów prawnych wdrażających w przyszłości kierunek neutralność klimatycznej. Co jest również istotne, również w Polityce Energetycznej Polski 2040 jednoznacznie wskazano znaczenie pomp ciepła w ogrzewaniu budynków. Kluczowe znaczenie ma rządowa deklaracja odejścia od stosowania kotłów gazowych w modernizacji budynków do 2030 rok w projekcie długoterminowej strategii renowacji budynków.
Zapowiedź Komisji Europejskiej dotycząca oczekiwanego udziału 40% pomp ciepła w budynkach jednorodzinnych do 2030 r. i 65% do 2050 r. stawia znaczne wyzwania dla całej branży producentów, projektantów, instalatorów urządzeń grzewczych.
Kluczowym pytaniem jest, czy i kiedy technologia pomp ciepła może być powszechnie stosowana w istniejących budynkach? Czy pompy ciepła będą tańsze w perspektywie najbliższych 5 czy 10 lat?
Jak wygląda ich ekologiczność obecnie i w przyszłości?
Czy potrzebna jest głęboka termomodernizacja budynków przy stosowaniu pomp ciepła?
W jakim stopniu produkcja pomp ciepła jest szansą dla polskich producentów urządzeń grzewczych?
Główne pytania, na które będziemy starali się znaleźć odpowiedź w trakcie najbliższego Kongresu PORT PC to: jak wygląda perspektywa rozwoju rynku pomp ciepła w najbliższych kilku latach? Jak wesprzeć produkcję pomp ciepła i osprzętu w Polsce?
Na te i wiele innych pytań będziemy chcieli odpowiedzieć w trakcie naszego wydarzenia.
Ciągle dużym wyzwaniem jest przeszkolenie rzeszy instalatorów i przebranżowienie ich w kierunku powszechnego montażu pomp ciepła. Będziemy też rozmawiać o tym, czy są już realne alternatywy w stosunku do kierunku elektryfikacji ogrzewania. Kolejnym istotnym wyzwaniem będzie kwestia promocji budynków plus-energetycznych w kontekście nowych warunków technicznych w budynkach jednorodzinnych od 2021 roku oraz zapowiadanych przez NFOŚiGW programów wsparcia.
Cieszę również, że po blisko 8 latach wydane zostaną zmodyfikowane branżowe wytyczne dotyczące gruntowych dolnych źródeł pomp ciepła – wytyczne PORTPC cz. 1 wydanie II.
Jestem przekonany, że IX Kongres PORT PC będzie największym wydarzeniem w historii branży pomp ciepła w Polsce.
Życzę Państwu udanego IX Kongresu PORT PC

Paweł Lachman
Prezes Zarządu
Polska Organizacja Rozwoju Technologii Pomp Ciepła


Zielony Ład i Taksonomia a pompy ciepła

Stoimy u progu bardzo dużych zmian, które obejmą sposób w jaki funkcjonują budynki w których mieszkamy i pracujemy. W Unii Europejskiej motorem tych zmian będzie realizacja Europejskiego Zielonego Ładu. Oznacza ona przyspieszenie wprowadzania nowoczesnych technologii, które pozwalają zwiększać efektywność energetyczną oraz udział energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych, obniżać emisje gazów cieplarnianych, a przy tym obniżać koszty użytkowania budynków.

Sektor budynków ma ogromny potencjał w tych obszarach. Odpowiada za 40% konsumpcji finalnej energii w Unii, a ponadto za 36% emisji CO2. Jest to konsekwencja tego, iż  75% ze wszystkich unijnych budynków jest nieefektywnych. Dlatego sektor budynków wchodzi do centrum unijnej polityki klimatyczno-energetycznej. Celem UE jest podwojenie ilości budynków, które zostaną zmodernizowane do 2030 roku. Realizację ma zapewnić tzw. unijna „fala renowacji”, która przyniesie nie tylko nowe ramy prawne dla transformacji sektora budynków w państwach Unii, a;e także szereg nowych możliwości finansowania inwestycji. W obu przypadkach technologia pomp ciepła będzie odgrywać główną rolę. Jest niezbędna do realizacji integracji sektorów energii oznaczającej przyspieszenie elektryfikacji sektorów ciepła i chłodu oraz transportu w oparciu o rosnący udział OZE w produkcji energii elektrycznej. Jest to ogromna szansa dla branży pomp ciepła, a jednocześnie odpowiedzialność. Dotychczas nigdy aż atak wyraźnie nie wskazywano na rolę, którą ta technologia ma do odegrania. Ten kierunek już dziś jest odzwierciedlony w unijnych strategiach, które już w lipcu br. zostaną przedstawione jako konkretne zapisy w pakiecie rewidowanych dyrektyw i rozporządzeń w ramach tzw. pakietu „fit for 55%”. Ponadto jest on obecny w zasadach wspierania inwestycji z unijnego budżetu oraz kryteriów taksonomii zrównoważonego finansowania, która ma przekierować strumień środków w sektorze publicznym i prywatnym na inwestycje sprzyjające realizacji Europejskiego Zielonego Ładu. Podejście obecne w UE nie jest odosobnione – podobny trend elektryfikacji widać w strategiach ogłoszonych m.in. przez Wielką Brytanię oraz przez Stany Zjednoczone. Jest to także jasno wskazane we wszystkich ekspertyzach najbardziej uznanych ośrodków analitycznych – np. w tegorocznym raporcie Międzynarodowej Agencji ds. Energii (IEA). Według raportu „Net zero by 2050: Plan działania na rzecz globalnego sektora energetycznego” opublikowanego w maju br. łączna liczba zainstalowanych pomp ciepła w skali globalnej ma zwiększyć się z obecnych 180 mln sztuk do 600 mln sztuk w 2030 roku, a w 2050 roku osiągnąć 1,8 mld sztuk. Rynek unijny ma pozostać jednym z liderów tych przemian.

Paweł Wróbel
ekspert
Porozumienie Branżowe na Rzecz Efektywności Energetycznej POBE


 
Pompy ciepła w istniejących budynkach

Instytut Fraunhofera ISE od ponad dwudziestu lat zajmuje się badaniami i rozwojem pomp ciepła. W tym czasie przebadano, między innymi, ok. 300 rzeczywistych instalacji pomp ciepła w budynkach jednorodzinnych różnych klas energetycznych. W szczególności projekty z ostatnich lat poświęcone były budynkom starszym.
Uzyskane wyniki w sposób jednoznaczny wskazują na możliwość celowego stosowania pomp ciepła w budynkach niepoddanych termomodernizacji lub poddanych jej jedynie w sposób częściowy. Pompy ciepła są w stanie zapewnić wymagany komfort termiczny mieszkańców, jednocześnie pracując z efektywnością pozwalającą uzyskiwać korzyści ekologiczne w stosunku do instalacji na paliwa kopalne.
Z pewnością znalezienie odpowiednich rozwiązań oraz ich implementacja w praktyce będzie w niektórych przypadkach pewnym wyzwaniem. Nie znaczy to jednak, że należy generalnie poddawać w wątpliwość sensowność stosowania pomp ciepła w istniejących budynkach. Również bez wątpienia, instalacja pomp ciepła powinna w przyszłości przebiegać szybciej i łatwiej, a działające systemy pracować z coraz większą efektywnością, dla wzmocnienia zarówno ekologiczności, jak i ekonomiczności. Cała branża pomp ciepła pracuje obecnie dokładnie w tym kierunku.
Inaczej mówiąc, nie powinniśmy dalej czekać, lecz stosować rozwiązanie technologicznie dojrzałe, ekonomicznie sensowne, a zarazem decydująco wspierające dekarbonizację sektora grzewczego.
W dyskusji dotyczącej zastosowania pomp ciepła w istniejących budynkach głównym argumentem przeciwko nim jest wysoka temperatura zasilania systemu grzewczego. Ma ona prowadzić do niskiej efektywności pomp ciepła, a w konsekwencji być parametrem wykluczającym sensowność ich stosowania.
Wyniki badań oraz tysiące zrealizowanych instalacji wyraźnie przeczą tej tezie. Jednoznacznie można stwierdzić, że pompy ciepła są w stanie w większości przypadków zapewnić wymagane temperatury zasilania również przy niskich temperaturach zewnętrznych. Oraz po drugie, że decydującą dla średniej efektywności instalacji z pompą ciepła nie jest najwyższa, lecz średnia wymagana temperatura zasilania. Te dwa fakty pozwalają na stwierdzenie, że pompy ciepła są w stanie skutecznie dostarczyć wymagane ciepło również w budynkach starszych, pracując jednocześnie z dobrą efektywnością.

Marek Miara
Instytut Fraunhofera ISE

 


Rola dużych pomp ciepła w systemach ciepłowniczych

Miejskie systemy grzewcze w małych i średnich miastach w Polsce są w przeważającej większości oparte na elektrociepłowniach i ciepłowniach węglowych lub na kotłach węglowych zainstalowanych w budownictwie wielorodzinnym. Systemy takie dostarczających ciepło do scentralizowanych wysokotemperaturowych systemów ciepłowniczych, które nie mogą być kwalifikowane jako efektywne systemy ciepłownicze w rozumieniu dyrektywy o efektywności energetycznej. Z tego powodu, ww. systemy ciepłownicze nie mają możliwości otrzymania wsparcia dotacyjnego w celu ich modernizacji. Ponadto, przedmiotowe ciepłownie nie spełniają nowych kryteriów emisji (dyrektywa MCP) i utracą pozwolenia na emisję w najbliższych latach. Mimo, że wprowadzono system aukcyjnego wsparcia dla inwestycji kogeneracyjnych opartych na paliwach gazowych, zakłady ciepłownicze nie są zainteresowane takim inwestycjami poza metropoliami, dodatkowo nowy mechanizm finansowania inwestycji ze środków publicznych tzw. „taksonomia” ogranicza takich inwestycji. Inwestycje w kogenerację gazową będą rozwijać się jedynie w kilku dużych miastach. Podobnie bardzo małe zainteresowanie jest inwestycjami w kogenerację opartą o kotły na biomasę i w inwestycjach w nowe spalarnie odpadów.
Mimo, że indywidualni konsumenci są świadomi nowych rozwiązań technologicznych związanych z elektryfikacją ogrzewnictwa, kadra zarządzająca miejskimi systemami ciepła i lokalnymi ciepłowniami nie jest otwarta i przygotowana na zasadnicze zmiany na rynku. Niezbędna jest głęboka modernizacja systemów ciepłowniczych. Modernizacja może się jedynie odbyć przez zbudowanie i wdrożenie zdecentralizowanych efektywnych systemów ciepłowniczych, w miarę możliwości opartych o 100% energii odnawialnej. Preferowaną podstawową technologią są duże pompy ciepła, które dostarczają ciepło do osiedli w niewielkich lokalnych, niskotemperaturowych systemach obejmujących do kilkudziesięciu budynków jedno- i wielorodzinnych. System taki uzupełniony powinien być o dostęp do sezonowych magazynów ciepła, ewentualnie również o dostęp do szczytowych źródeł ciepła z OZE takich jak np. biogazownia o ile istnieje taka konieczność z powodu przyłączenia odbiorców przemysłowych do systemu ciepłowniczego. Głównym wyzwaniem takiego systemu jest sposób jego zaprojektowania oraz dobór optymalnej wielkości pomp ciepła dla określonej ilości odbiorców tak, aby system był jak najbardziej opłacalny. Kolejnym wyzwaniem jest dostosowanie instalacji wewnętrznych w budynkach do pracy na obniżonych parametrach grzewczych.
Kluczowym elementem prawidłowego systemu ciepłowniczego jest uprzednia termomodernizacja domów i bloków mieszkalnych. UE wywiera dużą presję na działania „fali renowacji” tj. izolacji domów (ścian, okien, cyrkulacji powietrza), wymiany grzejników (większa powierzchnia grzewcza) oraz systemów grzewczych w domach (ogrzewanie podłogowe, ogrzewanie ścienne). Wzorowym kierunkiem rozwoju jest koncepcja szybkiej termomodernizacji zaproponowana w ramach holenderskiego programu „Energiesprong” adaptowanych do wielu krajów zachodu. System ten polega na prefabrykowanych dużych modułach termomodernizacyjnych dla standardowych domów jedno- lub wielorodzinnych budownictwa z lat siedemdziesiątych, osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych tzn. prefabrykowanych elementach całych ścian, które w sposób prosty mogą być mocowane do elewacji termomodernizowaniach budynków.
Oprócz szybkiej i wydajnej termomodernizacji istotnym elementem przemawiającym za sukcesem zaproponowanej koncepcji opartej o pompy ciepła jest możliwość korzystania z taniej energii elektrycznej wytwarzanej przede wszystkim w farmach wiatrowych i instalacjach fotowoltaicznych. Farmy takie mogą być elementem systemu i zostać zainstalowane w tej samej lokalizacji, lub w niedużej odległości korzystając z sieci dystrybucyjnych ale również z linii bezpośredniej.

Christian Schnell
radca prawny, starszy ekspert Instytutu Jagiellońskiego


Komfort cieplny w budynkach i wskaźnik SRI

Nacisk na aspekty i rozwiązania techniczne dotyczące ograniczenia zużycia energii przez budynki jest bardzo ważny, nie należy jednak zapominać, że budynki są tworzone przede wszystkim dla użytkowników, stąd równie ważne co ilość konsumowanej energii powinno być myślenie o jakości środowiska wewnętrznego, w którym przybywają użytkownicy nawet ponad 90% swojego czasu. Należy pamiętać, że liczne badania wskazują, że komfortowe środowisko dla użytkownika, zarówno w pracy, jak i w domu, przekłada się wprost na jego zdrowie i efektywność wykonywanej pracy. Opracowano silne korelacje wskazujące na fakt bezpośredniego wpływu zwiększanie ilości świeżego powietrza doprowadzanego do pomieszczeń na redukcję ilości zwolnień oraz zwiększenie produktywności pracowników. W szkołach zapewnienie lepiej jakości środowiska wewnętrznego powoduje zwiększenie odsetka uczniów osiągających lepsze rezultaty na egzaminach, a jakość powietrza w którym przebywamy podczas snu przekłada się na naszą wydajność następnego dnia.

Polskie Zrzeszenie Inżynierów i Techników Sanitarnych w ostatnim czasie przeprowadziło tłumaczenie z języka angielskiego na polski normy PN-EN 16798-1 Charakterystyka energetyczna budynków — Wentylacja budynków — Część 1: Parametry wejściowe środowiska wewnętrznego do projektowania i oceny charakterystyki energetycznej budynków w odniesieniu do jakości powietrza wewnętrznego, środowiska cieplnego, oświetlenia i akustyki. W normie tej wskazane są m.in konkretne metody i równania jak projektować ilość powietrza świeżego dostarczanego do różnego rodzaju obiektów oraz jakie wartości temperatury, wilgotności i prędkości powietrza powinny być zachowane w pomieszczeniach w celu stworzenia komfortowych warunków dla użytkowników. Obecnie większość obiektów projektowana jest na postawie zapisów normy z lat 80. Liczymy, że po ostatecznym wprowadzeniu wersji polskojęzycznej normy PN-EN 16798-1 znikną bariery uniemożliwiające przytoczenie najnowszej wiedzy i rozwiązań w Warunkach Technicznych, co wpłynie na tworzenie zdrowych i komfortowych środowisk dla użytkowników.

Kwestie zdrowia, bezpieczeństwa i komfortu użytkowników zostały dostrzeżone również w metodyce określania SRI – wskaźnika gotowości budynków do obsługi inteligentnych sieci, wprowadzonego drugim uzupełnieniem dyrektywy EPBD z 2020 r. i planowanym również do wprowadzenia w prawodawstwie krajowym. Mimo, że wskaźnik ten został opracowany w celu zmierzenia zdolności budynków do wykorzystania technologii informacyjno-komunikacyjnych i systemów elektronicznych w celu dostosowania funkcjonowania budynków do potrzeb użytkowników i sieci oraz w celu poprawy efektywności energetycznej i ogólnej charakterystyki budynków, motywacją do jego stosowania ma być również podkreślenie dodatkowych korzyści wynikających z zaawansowanych inteligentnych technologii dla właścicieli i użytkowników budynków, na przykład pod względem oszczędności energii i gotowości na zmianę klimatu lub pod względem zwiększenia inkluzywności i dostępności, komfortu i dobrostanu. Na 7 wskaźników wpływu (efektywność energetyczna, konserwacja i przewidywanie usterek; komfort; wygoda; zdrowie, dobrostan i dostępność; informacje dla użytkowników; elastyczność energetyczna i magazynowanie energii) aż 4 dotyczą bezpośrednio użytkownika.

Wydaje się zatem, że jesteśmy już gotowi pod kątem technologii, aby przy okazji ograniczania zużycia energii, tworzyć komfortowe warunki dla przebywania użytkowników.

Anna Bogdan
Prezes
Polskie Zrzeszenie Inżynierów i Techników Sanitarnych

       


Płytka geotermia – nowe standardy branżowe oraz potencjał Polski na tle Europy

W trakcie kongresu przedstawię uaktualnione branżowe wytyczne PORT PC cz. 1, dotyczące dolnych źródeł do pomp ciepła. W tej sesji mgr inż. Grzegorz Ryżyński (Państwowy Instytut Geologiczny) przedstawi również analizę potencjału płytkiej geotermii w Polsce w zakresie zainstalowanej mocy grzewczej gruntowych pomp ciepła wg stanu na 2020 r. oraz w świetle prognozy rozwoju rynku do 2030 r. Ponadto dr inż. Marek Hajto – wiceprezes Polskiego Stowarzyszenia Geotermicznego – omówi wyniki raportu EGEC (Europejskiego Stowarzyszenia Geotermalnego) oraz przedstawi możliwe synergie głębokiej i płytkiej geotermii.
Impulsem do aktualizacji wytycznych PORT PC cz.1 dot. dolnych źródeł ciepła do gruntowych pomp ciepła stało się długo oczekiwane wydanie zaktualizowanych niemieckich wytycznych VDI 4640. Dodatkowym motorem było zebranie doświadczeń z pracą z dotychczasowym wydaniem, funkcjonującym już 10 rok na rynku, oraz wymiana wiedzy wśród członków sekcji firm wiercących zawiązanej przy PORT PC. Katalog zmian podjętych przez grono ekspertów obejmuje następujące zagadnienia: wprowadzenie uproszczonego tabelarycznego podejścia do projektowania instalacji do 30 kW, poruszenie tematyki zastosowań specjalnych m.in. pali energetycznych czy geotermii tunelowej, wprowadzenie weryfikacji pionowych GWC poprzez badania geofizyczne oraz uzupełnienie o opis dostępnych baz danych geologicznych i procedury pozyskiwania informacji geologicznej. Dużą rolę przy aktualizacji wytycznych pełniło grono praktyków w postaci sekcji wiertników przy PORT PC wzbogacone o ekspertów z geologii z Państwowego Instytutu Geologicznego czy specjalistów od wiertnictwa i geoenergetyki z Akademii Górniczo-Hutniczej. Udało się również zawrzeć sporą dawkę wiedzy z europejskiego projektu GeoPlasma-CE, którego głównym celem było wsparcie rozwoju geotermii płytkiej w Europie Środkowej. Mam nadzieję, że wzbogacone i uzupełnione nowe wytyczne PORT PC cz.1 przyczynią się do zdynamizowania rozwoju technologii gruntowych pomp ciepła w Polsce przy zachowaniu wysokiej jakości wykonywanych projektów oraz instalacji.

Jakub Koczorowski
Przewodniczący komisji dolnych źródeł ciepła, członek zarządu PORT PC
Polska Organizacja Rozwoju Technologii Pomp Ciepła


 
Wyniki Raportu Rynkowego Europejskiej Rady ds. Energii Geotermalnej (EGEC) w zakresie wykorzystania płytkiej geotermii w Europie

Jednym z niezbędnych elementów planowania strategicznego jest monitoring, który może być realizowany poprzez raportowanie wyników podjętych działań.
Monitoring i raportowanie mogą odgrywać także istotną rolę w zakresie zintegrowanego zarządzania zasobami, w tym zasobami naturalnymi z uwzględnieniem różnorodnych technologii OZE, w tym pomp ciepła. Jedną z istotnych zalet wynikających z zastosowania tych narzędzi jest możliwość oceny koniunktury branżowej oraz identyfikacji trendów rynkowych, co może w konsekwencji przynieść korzyści w postaci uzyskania tzw. przewagi konkurencyjnej.
Powyższe zjawisko jest szczególnie dobrze widoczne w fazie silnie wzrastającego rynku, kreowanego przez znaczący popyt. Taką sytuację obserwujemy od kilku lat na rynku pomp ciepła w Europie. Rynek ten kreowany jest w znacznej mierze przez długoterminową politykę UE i wynikającą zeń strategią zmierzającą do ograniczenia emisji CO2 poprzez wykorzystanie wysokoefektywnych i niskoemisyjnych technologii OZE.
Niestety jak dotychczas nie wypracowano ujednoliconego systemu monitorowania i raportowania rynku pomp ciepła w skali UE, dotyczy to także sposobu monitorowania rynków poszczególnych krajów członkowskich.
Globalny monitoring rynku pomp ciepła prowadzony jest przez niezależne instytucje, które zbierają i opracowują dane rynkowe wg własnej metodyki. Najbardziej komplementarne statystyki prezentowane są przez International Energy Agency (IEA) oraz International Renewable Energy Agency (IRENA).
W skali Europy obszerne, całościowe raporty dotyczące rynku pomp ciepła prezentowane są przez European Heat Pump Association (EHPA). Ze względu na obszar zainteresowania geotermią statystyki rynkowe w zakresie wykorzystania ciepła Ziemi, czyli tzw. pomp geotermalnych zestawiane są przez European Geothermal Energy Council (EGEC) z siedzibą w Brukseli.
Polskie Stowarzyszenie Geotermiczne, jako afiliowany członek EGEC, posiada dostęp do pełnych raportów i statystyk przygotowywanych przez EGEC.
W prezentacji zostaną zaprezentowane zestawienia statystyczne dotyczące rynku geotermalnych pomp ciepła w Europie przygotowane przez EGEC, ze wskazaniem pozycji rynku w Polsce.
Skrócone wersje raportów dostępne są na stronie internetowej EGEC: https://www.egec.org.

Marek Hajto
Wiceprezes PSG

AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, Polskie Stowarzyszenie Geotermiczne (PSG)

      

 


Analiza potencjału płytkiej geotermii w Polsce w zakresie zainstalowanej mocy grzewczej gruntowych pomp ciepła wg stanu na 2020 r. oraz w świetle prognozy rynku do 2030 r.

Mówiąc o potencjale geotermalnym Polski, uwzględnianym w tekście strategii Polityka Energetyczna Polski do 2040 r. (PEP2040) wspominany jest głównie potencjał geotermii głębokiej. Należy zaznaczyć, że z punktu widzenia transformacji polskiego sektora energetycznego kluczowe jest wdrażanie geotermii płytkiej (pozyskiwanej z pomocą gruntowych pomp ciepła), czyli wykorzystywania ciepła zgromadzonego w przypowierzchniowych warstwach podłoża skalno-gruntowego (do 200 m) i określenie krajowego potencjału niskotemperaturowej energii geotermalnej. Wykorzystanie zgromadzonych w Narodowym Archiwum Geologicznym (NAG) zasobów dokumentacji geologicznej wykonywanej na potrzeby pozyskiwania ciepła ziemi pozwala na dokonanie wstępnej próby oceny tego potencjału.

Dokumentacje archiwalne gromadzone w NAG od roku 1991 do 2020 są już dostępne cyfrowo i jest ich w archiwum NAG 1 795. To jest ok 2,4% wszystkich instalacji gruntowych pomp ciepła, które podawane są w statystykach w raportach rynkowych PORT PC. Analiza tych dostępnych dokumentacji do oszacowania całkowitej zainstalowanej mocy cieplnej wykazała, że w bazie znajduje się 1 491 dokumentacji, które spełniają kryteria nadające się do szczegółowej oceny.

W prezentacji zostaną przedstawione wyniki statystycznej analizy tego zbioru danych oraz idące za tym przeliczenia statystyk i prognoz wyrażonych w ilości sprzedanych urządzeń gruntowych pomp ciepła (w sztukach) na wartości wyrażone w zainstalowanej mocy cieplnej w GW. Dzięki tym przeliczeniom można rozpatrywać gruntowe pompy ciepła na tle innych OZE oraz ich rolę w realizacji celów strategii PEP2040.

 

Grzegorz Ryżyński
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy

           


Nowe technologie sektora ciepła i chłodu ogromną szansą dla Polski i Świata

Sukces ekonomiczny Polski w XXI wieku zależy w dużym stopniu od zdolności naszego kraju i ogółu obywateli do podejmowania kolejnych zmian gospodarczych i społecznych. Udana podstawowa transformacja ekonomiczna Polski z kraju realnego socjalizmu do kraju „młodej gospodarki rynkowej” zbudowała niestety w części z nas nadmierne poczucie samozadowolenia.
Obecnie Polska stoi przed niezwykle trudnym i ogromnym wyzwaniem. Z powodu licznych czynników zewnętrznych oraz dynamicznych zmian technologiczno-społecznych nie jesteśmy w stanie zbudować nowoczesnej, konkurencyjnej gospodarki przyszłości, zdrowego środowiska dla naszych dzieci i wnuków oraz pomyślności ogółu obywateli w oparciu o paliwa kopalne.
Powyższe stwierdzenie, choć obiektywnie prawdziwe nadal budzi emocje i niejednokrotnie brak zrozumienia.
Firmy z szeroko rozumianej branży odnawialnych źródeł energii, a w szczególności producenci pomp ciepła stoją w związku z tym jednocześnie przed ogromną odpowiedzialnością oraz olbrzymią szansą. Odpowiedzialność wynika z konieczności wywierania etycznego wpływu na osoby decyzyjne oraz edukowania praktycznie wszystkich obywateli w zakresie nieuchronnych zmian, które nadchodzą. Szansą jest transformacja energetyczna, którą wspierają producenci pomp ciepła. Oprócz oczywistych korzyści biznesowych wynikających z rosnącego rynku możemy przyczynić się do radykalnej poprawy jakości powietrza w Polsce, zbudować wiele miejsc pracy oraz trwale wzmocnić konkurencyjność naszej gospodarki. Spodziewamy się bowiem swoistego „wyścigu” dotyczącego masowego korzystania z OZE na poziomie europejskim. Znając przedsiębiorczość i kreatywność Polaków, naszą elastyczność i samodzielność w myśleniu, otwarte umysły firm instalacyjnych, możemy wykorzystać transformację energetyczną do kolejnego impulsu rozwojowego. Możemy przeskoczyć etap pośredni, który cechował kraje Europy Zachodniej i od razu ze starych, nieefektywnych rozwiązań (stałopalne źródła ciepła) przejść na rozwiązania przyszłości (pompy ciepła).
W żmudnej, codziennej pracy edukacyjnej bardzo dużą rolę odgrywa PORT PC – Stowarzyszenie Producentów i Dystrybutorów Pomp Ciepła. Wykonuje ono niezwykle ważną pracę, szczególnie w zakresie stworzenia warunków do szybkiego i harmonijnego rozwoju rynku pomp ciepła w Polsce.
IX Kongres PORT PC „Pompy ciepła na fali renowacji” ma pokazać miejsce elektrycznych pomp ciepła w świetle unijnej strategi fali renowacji i termomodernizacji. Dzięki obecnie istniejącym technologiom możemy doprowadzić do neutralności klimatycznej sektora ciepła i chłodu w Unii Europejskiej. Będzie to nasz wspólny ogromny sukces.
Konosuke Matsushita założyciel firmy Panasonic pisał przed ponad półwieczem, że: „Zysk nie może być głównym celem działalności firmy. Firma może uzasadnić swoje istnienie jedynie poprzez wypełnianie swojej misji… ponosząc różnoraką odpowiedzialność wobec społeczeństwa… We współczesnym świecie nie ma miejsca na dalsze zanieczyszczanie środowiska. Odpowiedzialna firma musi być bezwzględnie otwarta i przejrzysta w planowaniu działań zmierzających do ochrony ludzkiego życia i zdrowia”.
Staramy się cały czas być wierni podstawowym ideom, na których zbudowana została firma Panasonic. Jednocześnie dumnie wspieramy wszystkie działania PORT PC zmierzające do promowania rozwiązań, które trwale odmienią środowisko, w którym żyjemy i pracujemy.

Mariusz Luchowski
Country Manager Poland
Panasonic Heating & Cooling Solutions Europe

   

 


Pompy ciepła w istniejących budynkach będą stanowiły kluczowy element w celu poprawy jakości powietrza

Pompy ciepła w istniejących budynkach będą stanowiły kluczowy element w celu poprawy jakości powietrza. W porównaniu z nowymi budynkami, gdzie warunki techniczne WT2021 narzucają nam wytyczne co do energooszczędności oraz udziału energii pierwotnej (EP), w istniejących budynkach sytuacja jest bardziej złożona. Możemy śmiało stwierdzić, że pompy ciepła mogą być zastosowane w każdym budynku, jednak nie zastąpią one bezpośrednio kotłów gazowych, czy tez stałopalnych we wszystkich przypadkach. Planując instalacje pomp ciepła musimy brać pod uwagę kilka ważnych aspektów.

Po pierwsze efektywność energetyczna istniejących budynków znacznie odbiega od standardów niskoenergetycznych. W większości przypadków będziemy mieli do czynienia z budynkami ze słabą izolacją termiczną, co pociąga za sobą olbrzymie straty ciepła. Konieczna będzie, zatem optymalizacja efektywności energetycznej poprzez dodatkową izolację, czy też wymianę stolarki okiennej. Drugim bardzo ważnym czynnikiem jest kondycja istniejącej instalacji grzewczej. W niemal 99% przypadkach spotkamy się tutaj z wysokotemperaturowym źródłem ciepła, które zasila system grzewczy oparty na grzejnikach. Niezbędna, zatem będzie ekspertyza, czy nasz system będzie w stanie efektywnie współpracować z pompą ciepła, czy też może będziemy zmuszeni do wymiany grzejników oraz zasobnika c.w.u. aby zwiększyć powierzchnię wymiany ciepła . Należy też zwrócić uwagę na średnice istniejącej instalacji, odpowiedni przepływ jest kluczowym parametrem poprawnej pracy pompy ciepła.

Jak widać koszt termomodernizacji może być poza zasięgiem potencjalnego inwestora, a związane z tym prace instalacyjne niemożliwe wręcz do wykonania w istniejącym już budynku. Wychodząc naprzeciw wymaganiom modernizacji całego sytemu grzewczego i związanych z tym kosztów, idealnym rozwiązaniem mogłoby być wykorzystanie istniejącej instalacji oraz kotła gazowego w połączeniu z pompą ciepła typu powietrze/woda, tworząc tzw. system hybrydowy. Przewagą systemu hybrydowego nad systemem konwencjonalnym jest jego wydajność i elastyczność pracy. Za pomocą inteligentnego sterownika, system przełącza się między kotłem gazowym a powietrzną pompą ciepła, wybierając technologię, która w danym momencie jest najbardziej efektywna z punktu widzenia ekonomicznego jak również ekologicznego (emisja CO2). Jeśli temperatura zewnętrzna jest idealna dla pracy pompy ciepła, zachowując wysokie COP, pompa ciepła będzie pracować samodzielnie. Kiedy powietrze zewnętrzne osiągnie niższe temperatury, pompa ciepła będzie współpracowała równolegle z kotłem gazowym, tworząc układ biwalentny, zapewniając komfort cieplny dla użytkownika.

Od kilku lat obserwuje się wyraźny wzrost zainteresowania technologiami hybrydowymi w krajach Europy Zachodniej. W naszym kraju urządzenia te zyskują coraz więcej zwolenników, są również jedną z technologii aktywnie wspieranych przez programy „Czyste Powietrze” oraz „Stop Smog”.

BDR Thermea Poland posiada w swoim portfolio zarówno pompy ciepła typu „split” przystosowane do współpracy z kotłem gazowym – wersja hydrauliczna PC Alezio S, Alezio S V200, HPI S, jak również kompletne urządzenia hybrydowe – pompa ciepła wraz z kondensacyjnym kotłem gazowym – HPI G Hybrid.

 


Marcin Detnerski
Manager Działu Wsparcia Sprzedaży OZE
BDR Thermea Poland


   
     


Nowoczesne rozwiązania do nowego budownictwa ale i również istniejącego 

Na samym początku chcielibyśmy serdecznie pogratulować 10-lecia Polskiej Organizacji Technologii Pomp Ciepła (PORT PC). Każde działanie PORT PC na przestrzeni tych lat przyczynia się do prawdziwego rozwoju, a to wszystko dzięki ludziom, którzy wierzą w tą technologię nie tylko w nowych ale i również w istniejących budynkach jednorodzinnych czy komercyjnych.

Dla Nas jest to również przełomowy okres, ponieważ w tym roku obchodzimy 30-lecie firmy Stiebel Eltron w Polsce między innymi z tej okazji zaplanowaliśmy w wybranych 4 miastach Polski „Innovation Tour 2021”. W tym czasie warto być z nami, zaprezentujemy wiele rozwiązań systemowych z myślą na nowe kierunki rozwoju. Szczegóły w aktualnościach na naszej stronie internetowej www.stiebel-eltron.pl.

Nasza produkcja pomp ciepła zorientowana jest nie tylko do nowego budownictwa ale i również istniejącego (modernizacja). To właśnie modernizacja istniejących systemów grzewczych dla pomp ciepła jest wyzwaniem. Dla tego typu rynku w marcu 2021 wprowadziliśmy pompy ciepła typu powietrze-woda oraz glikol-woda o jeszcze wyższej temperaturze zasilania do 75oC oraz wyższymi współczynnikami COP niż mieliśmy do czynienia do tej pory (dla pomp powietrznych przy A2/W35 COP=4,6 wg EN 14511) w nowych konfiguracjach systemowych dla budownictwa jednorodzinnego. Dodatkowo oparte są one na nowym, bezpiecznym i ekologicznym czynniku chłodniczym R454C. Każdą nową technologię opieramy na modulacji mocy grzewczej (inwerter), która niesie za sobą wiele korzyści stosowania.

Nowe budownictwo jest zdefiniowane o czym mówią WT 2021, a jeszcze możemy zastosować wyższe wymagania co do budowy naszego wymarzonego domu. Dla tego typu obiektów i wymagań jakie są im stawiane proponujemy rozwiązania systemowe oparte na powietrznych pompach ciepła montowanych wewnątrz budynku, które posiadają w swej budowie zintegrowane 4 funkcje: grzanie zimą, chłodzenie latem, przygotowanie ciepłej wody użytkowej oraz wentylację mechaniczną z podwójnym odzyskiem ciepła z powietrza wywiewanego i to wszystko w jednym urządzeniu, które zajmuje około 1m2 powierzchni pomieszczenia technicznego.

Nie zapominamy o budownictwie komercyjnym nowym i istniejącym (modernizacja). Dla tego typu rynku wprowadziliśmy między innymi nowe gruntowe pompy ciepła dużej mocy do 1,4 MW w rozwiązaniach kaskadowych, które otwierają niezwykłe możliwości w zakresie ogrzewania i chłodzenia obiektów. Posiadają one unikalne rozwiązania. Modulację mocy w technologii inwerterowej, która zapewnia świetne dopasowanie mocy, maksymalną wydajność i niższą emisję dźwięku zaś dodatkowy wymiennik gorącego gazu pozwala uzyskać wyższą temperaturę c.w.u. przy zachowaniu wysokiej wydajności i niższych kosztów eksploatacji. Ponadto rozwiązania systemowe oparte na tych urządzeniach pozwalają ogrzewać i chłodzić w tym samym czasie w systemach 2- jak i 4-rurowych z równoległym podgrzewem wody użytkowej do wyższych temperatur wykorzystując wspomnianą technologię gorącego gazu.

Przy powietrznych pompach ciepła dużej mocy, oprócz bardzo dobrych parametrów technicznych odgrywa hałas. I z tego powodu w naszym asortymencie posiadamy nowe powietrzne pompy ciepła do 0,5 MW mocy w rozwiązaniach kaskadowych, które zostały podzielone na dwie części. Na jednostkę wewnętrzna i zewnętrzną. Na jednostkę zewnętrzną składa się parownik „stołowy” z elektronicznie modulowanymi wentylatorami dzięki czemu są one prawie niesłyszalne ale i lekkie. Ta własność przekłada się na szersze zastosowania pompy ciepła ze względu na niski poziom ciśnienia akustycznego oraz większe możliwości montażu ze względu na niską wagę np. na dachu płaskim budynku. W jednostce wewnętrznej znajduje się sprężarka i pozostała część układu chłodniczego wraz z automatyką.

Po krótce przedstawiliśmy możliwości oferowanych rozwiązań zastosowania pomp ciepła dla każdego rodzaju budownictwa nowego jak i istniejącego (modernizacja), budownictwa jednorodzinnego oraz komercyjnego. To pokazuje jak technologia pomp ciepła się rozwija. To jest prawdziwa transformacja energetyczna nie tylko na naszym rynku, ale i również światowym.

Podkreślamy, że najlepsze urządzenie świata nie osiągnie wysokiej efektywności energetycznej, jeżeli nie będzie specjalistów od doboru, montażu, aż po uruchomienie systemu opartego na pompach ciepła. Dlatego ważnym jest kontynuowanie stworzonego przez organizację PORT PC  Europejskiego Systemu Szkoleń i Certyfikacji Instalatorów Pomp Ciepła (EUCERT), którego celem jest jednolity poziom szkoleń zakończonych certyfikatem na poziomie europejskim.

Promujemy transformację energetyczną. Produkty wykorzystujące odnawialne źródła energii to nie tylko przyszłość, ale już dziś rzeczywistość.

Adam Koniszewski
Dyrektor ds. Inwestycji
STIEBEL ELTRON POLSKA SP. Z O.O.

 


Pompy ciepła na fali renowacji – w trosce o prawidłowy dobór i wykonanie instalacji pomp ciepła

W ostatnich latach nastąpił szybki rozwój techniki pomp ciepła w budownictwie.

Wiele realizacji wykonywanych jest w ramach szerokiej termomodernizacji budynków.

Prawidłowe działanie pomp ciepła, uzależnione jest od wielu czynników. Dla efektywnej pracy pompy ciepła muszą być precyzyjnie dobrane w odniesieniu do szczegółowego bilansu zapotrzebowania energetycznego a także warunków panujących w dolnym źródle i instalacji wewn. (temperatury, przepływy). Tylko precyzyjny dobór gwarantuje optymalny układ z możliwie najniższymi kosztami eksploatacji.

Podstawą planowania działań modernizacyjnych budynków są audyty, które wykazują efektywności energetyczne, ekologiczne i ekonomiczne inwestycji a także są podstawą formalną do przyznawania dotacji finansowych oraz wytyczają drogę do dalszego projektowania i wykonawstwa. Właściwe rozpoznanie możliwości zastosowania pompy ciepła oraz jej poprawny dobór na etapie audytu energetycznego są bardzo ważne, bowiem cały późniejszy proces projektowy i inwestycyjny odnosi się do zapisów audytorskich.

Najwięcej problemów na etapie doborowym stwarzają pompy ciepła typu powietrze woda. Moc grzewcza takich pomp jest zmienna, malejąca wraz ze spadkiem temperatury zewnętrznej i nie można ich traktować jako źródła o stałej wydajności grzewczej.

Audytor i Projektant nie powinni posługiwać się tylko ogólnym, niejednoznacznie opisanym kryterium „mocowym”. Opis optymalnie dobranego urządzenia na podstawie analizy „energetycznej” z uwzględnieniem wymaganego sposobu współpracy z drugim źródłem ciepła powinien pokazywać wymagane parametry mocy i sprawności w konkretnych normowych (PN/EN-14511) punktach charakterystycznych. Taki sposób opisu urządzenia pozwoli uniknąć niejasności interpretacyjnych.

Rozważając zastosowanie pomp ciepła w ramach pakietu działań termomodernizacyjnych budynków niezwykle ważne jest szerokie rozpoznanie możliwości współpracy pompy ciepła z instalacją wewnętrzną. Instalacje muszą być niskotemperaturowe i czasami wiąże się to z koniecznością ich całkowitej wymiany a to determinuje powiększone koszty. W sytuacji braku możliwość wymiany instalacji wewnętrznej na niskotemperaturową należy dokonać analizy rozkładu temperatur i przepływów w instalacji istniejącej a także zweryfikować wydajność elementów grzewczych pod kątem pracy niskotemperaturowej i w ramach nowego bilansu zapotrzebowania budynku po modernizacji.

Ważny aspekt to lokalizacja pompy w terenie pod kątem emisji hałasu. Kwestie odległości od budynków, długości rurociągów podziemnych, czasem konieczność odtworzenia terenu również wpływa na całkowite koszty inwestycji.

W planach modernizacyjnych często nie są rozważane kwestie zasilania energetycznego nowej technologii pompy ciepła. Czasami może dochodzić do sytuacji, że niewystarczająca jest średnica kabli przyłączeniowych do budynku, za niska moc zamówiona lub nawet brak odpowiedniej stacji transformatorowej w ramach sieci dystrybucyjnej. Kwestie elektryczne to również znacząca pozycja w kosztorysach.

Firma Glen Dimplex Polska oferuje szerokie portfolio produktowe w zakresie powietrznych, gruntowych i wodnych pomp ciepła. Dostępne urządzenia w układach pojedynczych i kaskadowych oferują moce nominalne z przedziału 6-840 kW (pompy powietrzne) oraz 6-1680 kW (pompy gruntowe). Oferujemy również urządzenia wysokotemperaturowe dla renowacji budynków zabytkowych bez możliwości wymiany instalacji.

Udostępniamy również portal internetowy dedykowany dla specjalistów, którego częścią jest program doborowy Dimplex Selection Program – DSP. Narzędzie to prowadzi użytkownika poprzez procedurę doborową bazując na bilansach energetycznych w odniesieniu do konkretnych warunków klimatycznych oraz zapotrzebowania na c.w.u.

Dla pomp powietrze-woda analiza całoroczna polega na sprawdzeniu dostępnej mocy danej pompy ciepła w funkcji temperatury zewnętrznej i porównywania jej z profilowanym obciążeniem cieplnym budynku.

W odpowiedzi użytkownik otrzymuje informacje na temat stopnia pokrycia zapotrzebowania energetycznego przez pompę ciepła i jak kształtować się będzie tzw. punkt biwalencyjny, tzn. przy jakiej temperaturze zewnętrznej wymagane będzie wsparcie pompy ciepła szczytowym źródłem. W przypadku gruntowych pomp ciepła analiza oparta jest na symulacji obciążenia górotworu o zadeklarowanym współczynniku przewodzenia ciepła lambda (W/mK). Oprogramowanie wylicza spodziewaną najniższą temperaturę medium dolnego źródła dla przyjętej ilości i głębokości odwiertów.

Kluczową funkcjonalnością aplikacji jest wyliczenie rocznej efektywności pomp ciepła tzw. współczynnika SCOP.

Renowacje często są zagadnieniami trudniejszymi do realizacji niż nowoprojektowane budynki, dlatego niezmiernie istotne jest poprawne podejście do kwestii doboru urządzeń oraz szerokiej oceny efektywności systemów.

 

Roman Ciońćka
Dyrektor ds. Technicznych
Glen Dimplex Polska Sp. z o.o.