„Dom bez rachunków”

Dynamiczny rozwój systemów fotowoltaicznych oraz pomp ciepła pozwalają obecnie projektować i budować komfortowe budynki spełniające wszystkie oczekiwania przyszłych mieszkańców w zakresie, komfortu, ekonomii i ekologii. Dzięki uniknięciu kosztów związanych z budową skomplikowanego dachu, kominów spalinowych i wentylacyjnych, kotłowni czy magazynu opału można zbudować odpowiednio mniejsze budynki, które przy racjonalnych i często porównywalnych kosztach inwestycyjnych do rozwiązań klasycznych pozwolą na obniżenie prawie do zera kosztów eksploatacyjnych ogrzewania, ciepłej wody użytkowej, chłodzenia czy związanych ze zużyciem energii elektrycznej w całym budynku. Jest to możliwe dzięki systemowi rozliczeń energii elektrycznej wyprodukowanej z instalacji fotowoltaicznej w ramach tzw. opustu. PORT PC wraz z innymi organizatorami akcji „Dom bez rachunków” zamierza przybliżyć wiedzę na temat budynków, w których zastosowano rozwiązania zapewniające najwyższy komfort i wygodę użytkowników. Ideą jest pokazywanie konkretnych i zarazem istniejących przykładów budynków. Takie budynki produkują więcej energii odnawialnej niż używają energii i ciepła w ciągu roku, nie powodując żadnej emisji zanieczyszczeń powietrza. Ważnym aspektem jest pozytywny wpływ na zdrowie zarówno mieszkańców jak i sąsiadów. Wyższy komfort mieszkańców można też uzyskać dzięki zastosowaniu efektywnej i kontrolowanej wentylacji z odzyskiem ciepła.
Opisywane rozwiązania wpisują się politykę klimatyczną Unii Europejskiej zgodną z założeniem elektryfikacji ogrzewania jako głównego i najbardziej skutecznego rozwiązania prowadzącego do dekarbonizacji ogrzewania, chłodzenia budynków. Zapewniają też wzrost bezpieczeństwa energetycznego gdyż cała energia produkowana jest na miejscu i w rozproszony sposób. Gorąco zapraszam wszystkich Państwa do udziału w VII Kongresie PORTPC i w kampanii „Dom bez rachunków”.

Paweł Lachman
Prezes Zarządu
Polska Organizacja Rozwoju Technologii Pomp Ciepła


 

Konsekwentna elektryfikacja ciepłownictwa przyszłością polskiej energetyki

Polityka energetyczna koncentrowała się do tej pory na pytaniach kiedy, czy i na jakie paliwo wymienić węgiel kamienny i brunatny. W Polsce jest dopiero odkrywane znaczenie „integracji sektorów energii”, które na co dzień stosuje się w Danii czy w Niemczech. Podczas szczytu klimatycznego COP24 w Katowicach, reprezentant polskiego rządu tj. minister Michał Kurtyka stwierdził, że wiek XXI może okazać się wiekiem elektryczności. Dotyczy to nie tylko elektromobilności, ale przede wszystkim sektorów ciepłownictwa i ogrzewnictwa. Konsekwentne wdrożenie integracji sektorów energii mogłoby przynieść wiele korzyści dla polskiej energetyki i polityki gospodarczej, nawet pod względem optymalnego wykorzystania mniej elastycznych elektrowni węglowych. Ale trzeba postawić na decentralizację i liberalizację rynku wytwarzania energii. Przyszłość energetyki to digitalizacja i rozwiązania zintegrowane. Stało się jasne, że do konkurencyjnych cen energii elektrycznej może doprowadzić tylko energia elektryczna z wiatru i ze słońca. Potencjał dalszych oszczędności przy wytwarzaniu energii z OZE jest ogromny, i żadna technologia paliwowa nie jest w stanie z takimi cenami wytwarzania energii konkurować. Kluczowym nowym rynkiem dla energii elektrycznej z OZE powinien stać się dwukrotnie większy rynek wytwarzania ciepła, ale nie za pomocą nieefektywnego grzania elektrycznego, tylko za pomocą pomp ciepła, które wytwarzają ciepło z energii elektrycznej przy użyciu ciepła naturalnego lub odpadowego. Na zachodzie ta technologia się szybko rozwija, nie tylko w przypadku budynków rodzinnych, ale również dla wielu rozwiązań przemysłowych i nawet dla niskotemperaturowych sieci ciepłowniczych. Stosunkowo wysokie koszty inwestycyjne się opłacają przy niskich cenach prądu, szczególnie w przypadku stosowania specjalnych taryf dystrybucyjnych. Profil technologiczny idealnie uzupełni się z energetyką wiatrową tj. większe zapotrzebowanie nocą i w okresie zimowym. Ponadto można magazynować nadmiar produkowanego ciepła, i magazynowanie ciepła jest stokrotnie bardziej efektywne niż magazynowanie energii elektrycznej. Przy konsekwentnym wdrożeniu pomp ciepła np. za pomocą programu „Czyste Powietrze” pozostaje kwestia konkurencyjności tej technologii do kotłów gazowych. Istnieje duży nacisk polityczny, żeby za pomocą programu „Czyste Powietrze” również finansować inwestycje w kotły gazowe z stosunkowymi niskimi kosztami inwestycji, ale wysokimi kosztami eksploatacji. Czy nie lepiej zabezpieczyć popyt na gaz przez duże jednostki energetyki zawodowej i przemysłowej tj. koncernów energetycznych i dużych odbiorców przemysłowych? Inwestycje w pompy ciepła powinny mieć pierwszeństwa przed inwestycjami w kotły gazowe. Warto też postawić na rozwój produkcji tych urządzeń w Polsce, która jest realizowana przez zaledwie kilku producentów. Ostatnie dwa lata pokazują, że szczególnie wśród producentów kotłów na paliwa stałe szybko rośnie zainteresowanie produkcją tych urządzeń. Jest to spora szansa na zmianę profilu produkcji polskich producentów urządzeń grzewczych. Wymaga to jednak zmiany polityki energetycznej Polski i wskazanie w niej na rozwój tego rynku w najbliższych latach. Inną istotną kwestią związaną z polityką energetyczną jest wprowadzenie specjalnych taryf elektrycznych, nie tylko dla pieców akumulacyjnych, ale przede wszystkim dla najbardziej efektywnych obecnie urządzeń grzewczych czyli pomp ciepła. Obecna taryfa G12as (tzw. „antysmogowa”) nie spełnia tego warunku.

Dr Christian Schnell
Starszy ekspert Instytutu Jagiellońskiego

 


Musimy dokonać głębokich zmian

Rok 2018 zapisał się serią rekordów klimatycznych. Emisje CO2 ze spalania paliw kopalnych wzrosły o blisko 3%, do najwyższego poziomu w historii ludzkości. Rekord ustanowiło też szybko rosnące stężenie CO2 w atmosferze – tak wysokie jak obecnie nie było od wielu milionów lat. Ostatnia dekada była najprawdopodobniej najcieplejszą w całym holocenie (okres ostatnich 11,5 tys. lat), a tym samym od poprzedniego (o ułamek stopnia cieplejszego od holocenu) interglacjału (ciepłego okresu w cyklu epok lodowych) eemskiego ponad 120 tys. lat temu. 2018 zapisał się też jako najcieplejszy rok w historii pomiarów w Polsce, bijący wcześniejszy rekord z 2015 roku.
W październiku ubiegłego roku opublikowany został specjalny raport IPCC (Międzyrządowego Zespołu ds. Zmiany Klimatu ONZ), pokazujący, że jeśli chcemy uniknąć niebezpiecznej zmiany klimatu, zgodnie z uzgodnieniami Porozumienia Paryskiego z 2015 roku ograniczając wzrost średniej temperatury powierzchni Ziemi do max. 1,5-2°C względem epoki przedprzemysłowej (dla porównania, to z grubsza połowa różnicy temperatury między XIX wiekiem a maksimum epoki lodowej, kiedy to średnia globalna temperatura była niższa o ok. 4°C), to do 2030 roku musimy zredukować emisje CO2 o połowę i do zera kilkanaście lat później.
Próg 1,5-2°C wzrostu temperatury względem epoki przedprzemysłowej nie wziął się „z sufitu” – to zakres maksymalnych temperatur, jakie występowały na Ziemi w ostatnim milionie lat. Ocieplenie powyżej tego poziomu doprowadzi do wyrwania się dżina z butelki. Arktyka, zacznie topnieć, a odbijające światło lód i śnieg zostaną zastąpione przez pochłaniające energię ciemną powierzchnię ziemi i wodę, co nasili ogrzewanie się klimatu. Wraz ze wzrostem temperatury przyspieszy rozkład materii organicznej w glebach, powodując emisje dwutlenku węgla i metanu. Proces ten dotknie też w szczególności wiecznej (dotychczas) zmarzliny i zamrożonej w niej materii organicznej. Zacznie też wyzwalać się metan z oceanicznych pokładów hydratów metanu. Fale upałów i susze, nakładające się na przesuwające się strefy klimatyczne, doprowadzą do pożarów lasów, przez co uwięziony w nich węgiel trafi w postaci CO2 do atmosfery. Dojdą do tego także inne sprzężenia zwrotne, które po przekroczeniu pewnego progu (2,5°C? 2°C? 1,5°C?) dalej już same z siebie będą napędzać zmianę klimatu.
Jeśli chcemy uniknąć katastrofy, musimy dokonać głębokich zmian: wygaszać górnictwo, inwestować w zeroenergetyczne budownictwo, zastępować samochody prywatne transportem zbiorowym i rowerami, ograniczać jedzenie mięsa i produkcję rzeczy celowo projektowanych tak, żeby żyły krótko i były nienaprawialne. Jak zwykle w obliczu znaczących zmian podnoszą się głosy osób, którym się one nie podobają. Miejmy jednak świadomość, że te zmiany to nie koniec świata. Alternatywą jest zaś koniec świata.

Marcin Popkiewicz
Analityk megatrendów, ekspert ds. zmian klimatycznych i dziennikarz

 


Znaczenie pomp ciepła dużej mocy w przemyśle i ciepłownictwie

Duże pompy ciepła będą odgrywać kluczową rolę w transformacji energetyki europejskiej. Technicznie rzecz biorąc, sam przemysł jest w stanie ogrzewać cały zasób budynków z wykorzystaniem ciepła odpadowego niewykorzystanego w procesach. Ponowne wykorzystanie ciepła i równoległe wykorzystanie ogrzewania i chłodzenia może prowadzić do znacznej poprawy efektywności wykorzystania ciepła w przemyśle. Pozwoli to obniżyć koszty operacyjne i poprawić konkurencyjność producentów. Ostatnie zmiany związane są z coraz wyższymi temperaturami pracy pomp ciepła. Otworzy to drzwi do pomp ciepła w nowych dziedzinach, np. wysokotemperaturowe procesy suszenia. Energochłonne gałęzie przemysłu, takie jak browary i przemysł mleczarski, nie mogą sobie pozwolić na niewykorzystanie ciepła odpadowego znajdującego się w ich strumieniach wody. Rozwój tego bardzo konkurencyjnego rynku ma pewne bariery. Fabryki pod różnymi markami nie wykorzystują wiedzy wynikającej ze swoich najlepszych praktyk w zakresie stosowania pomp ciepła. W istocie ograniczają się one do lokalnie opracowanych rozwiązań. Znacznie rosnące ceny czynników chłodniczych skłaniają producentów urządzeń chłodniczych do stosowania nowych. To zmieni charakterystyki w pewnym czasie na toksyczne lub łatwopalne. Zmiany te stanowią również okazję do zmiany agregatów chłodniczych na pompy ciepła zapewniające wyższą sprawność i potencjał grzewczy.

Europejskie przykłady pokazują, że istnieje bardzo szerokie zastosowanie pomp ciepła dużej mocy. Oprócz różnych gałęzi przemysłu, od papierni do browaru, istnieje ogromny potencjał w zakresie ogrzewania dzielnic mieszkaniowych, biur i budynków komercyjnych. Najnowsza europejska dyrektywa w sprawie odnawialnych źródeł energii (21.12.2018) przewiduje nowe odnawialne źródła ciepła pobranego “z otoczenia”, takiego jakie zawarte jest np. w ściekach.

Doprowadzi to do możliwości subsydiowania i generowania krótkich okresów zwrotu w projektach. Według prognoz ludzie będą nadal przenosić się do miast. Generuje to nową strukturę dzielnic. Jakość życia oznacza teraz zrównoważone ogrzewanie i chłodzenie. Eko-kwartały, inteligentne miasta, ekologiczne projekty są potencjalnymi znaczącymi użytkownikami pomp ciepła.

Pál KISS
Prezes Zarządu
Węgierskie Stowarzyszenie Pomp Ciepła (MAHŐSZ)

 


O czym warto pamiętać przy budowie budynku bez rachunków

Spadające koszty montażu instalacji fotowoltaicznych sprawiają, że już teraz cena energii z przydomowej mikro elektrowni jest konkurencyjna cenowo z energią kupowaną z sieci. Na atrakcyjność inwestycji w fotowoltaikę wpływa także możliwość rozliczenia w bilansach rocznych energii wprowadzanej i pobranej z sieci. Niemniej jednak możliwości montażu instalacji fotowoltaicznej w budynku jednorodzinnym warunkuje w dużej mierze bryła budynku i usytuowane dachu względem kierunków świata. Prosta bryła dachu budynku np. w postaci dachu dwuspadowego pozwala nie tylko obniżyć koszty budowy, lecz także zwiększyć dostępną przestrzeń pod montaż modułów fotowoltaicznych.
Najkorzystniej, aby dach posiadał ekspozycję południową z odchyleniem +/- 45 stopni w kierunku wschodnim lub zachodnim oraz kąt pochylenia od 15 do 45 stopni.
Bardzo korzystne do montażu instalacji fotowoltaicznej są także dachy płaskie. Warto, aby południowa część dachu wolna była od elementów zacieniających takich jak kominy czy jaskółki. Montaż modułów fotowoltaicznych zdecydowanie ułatwi także brak okien dachowych.
Warto zwrócić także uwagę, że czas, a co za tym idzie koszty montażu zależą od rodzaju pokrycia dachowego. Bardzo szybkim i łatwym montażem charakteryzuje się np. gont bitumiczny. Łatwym montażem jest również montaż na dachu pokrytym blachą, szczególnie rąbkiem.
Dostępne na rynku systemy mocowań pozwalają na montaż instalacji fotowoltaicznej praktycznie na każdym pokryciu dachowym. Warto wiedzieć jednak, że gdy dach pokryty jest dachówką, a szczególnie dachówką karpiówką, czas montażu będzie znacznie dłuższy oraz sam system montażowy będzie droższy w zakupie.
Moduły fotowoltaiczne muszą zostać połączone kablami z falownikiem. Z tego względu, przewody stałoprądowe warto doprowadzić z planowanego miejsca instalacji falownika na dach, już na etapie wykonywania instalacji elektrycznej domu.
Na tym etapie, przy niskich nakładach można wspomniane kable ukryć pod tynkiem. Analogicznie, z miejsca planowanego montażu falownika warto doprowadzić przewód do rozdzielni głównej, do której falownik będzie wprowadzał wyprodukowany prąd. Falowniki fotowoltaiczne mimo, iż wyglądają estetycznie oraz emitują niski hałas, nie są urządzeniami całkowicie bezgłośnymi. Dlatego już na etapie budowy warto przewidzieć dla nich miejsce np. w pomieszczeniu technicznym lub garażu. Ważne, aby było to miejsce które nadmiernie się nie nagrzewa, szczególnie w lecie.
Współczesne falowniki fotowoltaiczne pozwalają na szeroki zakres monitorowania ich pracy. Warto zadbać o to, aby w miejscu ich montażu był dostęp do Internetu, najlepiej przewodowy.

Bogdan Szymański
Prezes Zarządu
Stowarzyszenie Branży Fotowoltaicznej POLSKA PV

 


Dlaczego tematyka kongresu PORT PC jest taka ważna i warto ją rozwijać?

Kongres PORT PC jest wydarzeniem, które gromadzi osoby z branży grzewczej najbardziej zaangażowane w promowanie nowych technologii w oparciu o OZE. Jest miejscem wymiany wiedzy i doświadczeń pomiędzy najlepszymi specjalistami w branży. Tutaj spotykają się ludzie z pasją, którym zależy na czystym powietrzu. To świetna okazja, aby zapoznać się z najnowszymi rozwiązaniami technologicznymi i porozmawiać o trendach w branży OZE.
W obliczu aktualnych, gorących kwestii: niskiej emisji oraz wprowadzenia celowych programów rządowych, tak jak „Prosument” czy „Czyste Powietrze” zagadnienia tegorocznego kongresu są idealną odpowiedzią w temacie budynków przyszłości tzw. domów bez rachunków.
Dom Optymalny przykładem domu bez rachunków
Doskonałym przykładem realizacji domu bez rachunków spełniającego Warunki Techniczne, jakim powinny odpowiadać budynki po 31.12.2020 jest budowany w Radostowicach Dom Optymalny. Budynek zaprojektowany przez architekta Roberta Koniecznego, mistrza kreowania przestrzeni
(I nagroda za najlepszą europejską przestrzeń publiczną – Muzeum Przełomy Szczecin w Barcelonie, zwycięzca World Architecture Festival w Berlinie oraz wiele międzynarodowych i polskich nagród za realizacje domów jednorodzinnych). Domy budowane wg jego projektów cieszą się ogromnym zainteresowaniem zarówno w Polsce, jak i za granicą.
Dom Optymalny to dom jednorodzinny z poddaszem użytkowym z dachem dwuspadowym o całkowitej powierzchni użytkowej 160 m2 , przeznaczony dla rodziny 4-5 osobowej. Budynek będzie dopasowany do potrzeb i zwyczajów domowników, a jego konstrukcja i rozkład dostosowane do układu stron świata tak, aby chronić przed przegrzewaniem pomieszczeń latem i dostarczać ciepła przez przeszklenia zimą. Takie podejście pozwala na optymalne dopasowanie funkcjonalności poszczególnych pomieszczeń i zapewnia dostęp do światła dziennego tam, gdzie jest to potrzebne. Jednym z głównych zadań energetycznych, jakie spełnia dom optymalny jest zapewnienie ciepła, ciepłej wody użytkowej i chłodu do budynku w sposób bezpieczny i tani w eksploatacji.
Źródłem ciepła i chłodu będzie powietrzna pompa ciepła Immergas Magis Pro. W pompach Magis Pro hydrauliczna część układu jest oddzielona od układu chłodniczego i umieszczona w jednostce wewnętrznej. Jednostka wewnętrzna realizuje wymianę ciepła między jednostką zewnętrzną a instalacją grzewczą. Rozwiązania konstrukcyjne pozwalają na pracę pompy ciepła do temperatury zewnętrznej -20°C. Szczególnie dobrze sprawdza się w nowym budownictwie o zwiększonej termoizolacyjności, ale zdaje również egzamin w już istniejących budynkach. Maksymalna temperatura zasilania dla tego rozwiązania to 55˚C.
Pompa ciepła zapewnia ciepło i chłód w budynku poprzez płaszczyznowy system podłogowy i ścienny oraz przygotowuje ciepłą wodę użytkową w zasobniku.
Chłodzenie dostarczamy do budynku przez instalację podłogową i ścianę (niedopuszczenie nagrzewania się przegród), utrzymując temperaturę 18°C wody w instalacji, dostarczamy ok. 60% potrzebnej energii do chłodzenia. Zastosowanie odpowiednich rozwiązań zapewnia pełen komfort ciepła zimą i chłodu latem.
Dopełnieniem domu bez rachunków jest instalacja fotowoltaiczna. System został dobrany tak, aby zapewnić całość energii elektrycznej zużywanej przez budynek do celów: ogrzewania, cwu, chłodzenia, gotowania, oświetlenia. Nadwyżka wyprodukowanego prądu może być skonsumowana na potrzeby ładowania auta elektrycznego.
Wszystkich zainteresowanych tym innowacyjnym rozwiązaniem zapraszamy na kongres oraz na nasze stoisko w Pasażu Energetycznym. Specjaliści Immergas służą swoją wiedzą i chętnie porozmawiają o najnowszych trendach w branży grzewczej.

Dariusz Nastarowicz
Dyrektor Techniczny
Immergas Polska Sp. z o.o.


Trendy w ogrzewnictwie

Nikogo nie trzeba przekonywać, że kolejny Kongres PORT PC nawiązuje do aktualnych trendów w budownictwie i ogrzewnictwie, jak również buduje wizję nadchodzących zmian.
Rok 2019 to wyzwanie związane z opracowaniem Krajowego Planu na rzecz Energii i Klimatu oraz Realizacji celu OZE w 2030 w Polsce, wdrożenie Dyrektywy EPBD recast 2018, jak również ocena i dalsze działanie programu „Czyste Powietrze” oraz inne formy wsparcia, np. termomodernizacji. Można prognozować, że każde z tych działań poszerzy znacząco zakres stosowania powietrznych pomp ciepła.
Jedną z dziedzin rozwoju technologii pomp ciepła jest zmiana czynnika chłodniczego na HFC 32 (R32), HFO 1234yf lub inną mieszaninę HFO, amoniak (R717), propan (R290) lub CO2 (R744), charakteryzujące się niskim GWP. Niestety, żaden z tych kandydatów nie jest idealnym czynnikiem chłodniczym, gdy ocenia się go na podstawie czterech kluczowych kryteriów: środowiska, efektywności energetycznej, bezpieczeństwa i ekonomii. Każdy czynnik chłodniczy ma zalety i wady, które również różnią się w zależności od docelowego typu produktu. Wielu głównych producentów chłodniczych ustaliło, że HFC 32 jest optymalnym wyborem do zastosowania w ich produktach.
Obecnie największy trend w ogrzewnictwie to połączenie najszybciej rozwijających się technologii instalacji fotowoltaicznych i powietrznych pomp ciepła. W połączeniu z występującym w Polsce systemem upustu, promującym własne zużycie energii wyprodukowanej przez instalację fotowoltaiczną, pozwala na eksploatację pompy ciepła z niemal zerowym kosztem. Drugim wyraźnym trendem jest termomodernizacja, która, podobnie jak budowa budynku niskoenergetycznego, pozwala na zmniejszenie kosztów ich ogrzewania, redukcję emisji smogu oraz poprawę jakości życia.
Podsumowując, „Dom bez rachunków” lub termomodernizacja to rozwiązania korzystne ekonomicznie dla inwestora, zmniejszenie śladu węglowego dla środowiska oraz dbanie o zdrowie i przyszłość naszych bliskich. Wierzę, że nowoczesne technologie stosowane w budownictwie to optymalne połącznie ekonomii, komfortu i ekologii.

Robert Kałużny
Key Account Manager
Panasonic Marketing Europe GmbH
(Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością)
Oddział w Polsce